Giao tiếp luôn khó khăn, đặc biệt khi ta phải làm việc với những người không hợp tính. Nhưng đời không phải lúc nào cũng cho ta gặp những “người dễ chịu”. Vì vậy, muốn tiến xa, chúng ta phải học cách chung sống và làm việc với mọi kiểu người.

Thomas Erikson chia con người thành 4 nhóm tính cách chính:

1. Đỏ – quyết đoán, mạnh mẽ, hướng đến kết quả.
2. Vàng – sáng tạo, sôi nổi, thích giao tiếp.
3. Xanh lá – điềm đạm, kiên nhẫn, đề cao sự hòa hợp.
4. Xanh dương – logic, cẩn thận, ưa chi tiết.

Mỗi nhóm có cách hành xử, ưu điểm và điểm yếu riêng. Nếu bạn thấy khó khăn trong việc đưa ra phản hồi, hay thường xuyên xung đột với ai đó, có thể nguyên nhân không phải ở bạn, mà là do bạn chưa “nói đúng ngôn ngữ tính cách” của họ.

3 Bài học chính từ cuốn sách “Khi vây quanh là những người ái kỷ

1. Mỗi kiểu tính cách khác nhau dẫn đến cách giao tiếp khác nhau. Biết người đối diện thuộc nhóm nào giúp bạn dễ truyền tải thông điệp hơn.
2. Người nhóm Đỏ và Vàng dễ bị cho là “gây rắc rối”, trong khi nhóm Xanh lá và Xanh dương lại hay bị hiểu lầm.
3. Khó khăn trong việc đưa phản hồi thường đến từ sự khác biệt tính cách, chứ không phải bản thân nội dung phản hồi.
   

Khái niệm về tính cách chủ đạo lần đầu tiên được Hippocrates đưa ra từ thế kỷ V trước Công nguyên. Ông cho rằng mọi người đều có thể rơi vào một trong bốn nhóm tính cách: Đỏ (Choleric – nóng nảy), Vàng (Sanguine – sôi nổi), Xanh lá (Phlegmatic – điềm đạm) và Xanh dương (Melancholic – u sầu)

Tất nhiên, ai cũng có những đặc điểm từ tất cả các nhóm trên, nhưng mỗi người đều có một kiểu tính cách nổi trội hơn cả.

• Nhóm Đỏ (Choleric – nóng nảy): Đặc trưng bởi sự thống trị, tham vọng, quyết tâm, chủ động và tính cạnh tranh. Họ thường nóng tính, khó kiểm soát, thích thay đổi và khẳng định vai trò lãnh đạo. Trong tình huống khẩn cấp, họ là những người đầu tiên đứng ra vì không ngại nói thẳng suy nghĩ của mình.
• Nhóm Vàng (Sanguine – sôi nổi): Tự tin, vui vẻ và cuốn hút. Họ luôn lạc quan trong mọi tình huống, mang lại niềm vui cho người xung quanh, dễ kết bạn và là những người sống hướng ngoại, thích giao tiếp.
• Nhóm Xanh lá (Phlegmatic – điềm đạm): Bình tĩnh, thoải mái, cân bằng và tránh xung đột. Họ là những người biết lắng nghe tuyệt vời, thường thích để người khác nói nhiều hơn. Họ là thành viên nhóm lý tưởng nhờ khả năng nhìn nhận vấn đề sâu sắc và hợp tác dễ dàng.
• Nhóm Xanh dương (Melancholic – u sầu): Thường mang tính cách bi quan. Họ chỉ lên tiếng khi đã suy nghĩ kỹ và phân tích chi tiết cẩn thận. Là những người cầu toàn, đôi khi bị chậm lại vì quá chú trọng vào sự hoàn hảo. Họ thường trầm lặng trong cả hành động và lời nói. Một số người nổi tiếng thuộc nhóm này là Bill Gates và Albert Einstein.

Việc có một tính cách nổi trội không có nghĩa là bạn không mang đặc điểm của các nhóm khác. Thực tế, nhiều người có sự kết hợp: Đỏ + Vàng → hướng ngoại, tham vọng; Xanh lá + Xanh dương → điềm đạm, giỏi phân tích.

Dưới đây là những điều cần ghi nhớ khi nói chuyện với những người thuộc các nhóm tính cách nhất định.

Ví dụ, hầu hết mọi người có xu hướng coi người Choleric (Đỏ) là thẳng thừng, thô lỗ, thậm chí hung hăng – nhưng thực ra Đỏ không phải là người xấu! Họ chỉ đơn giản là thích chủ động.

Nhóm Vàng (Sanguine) thì khác. Những người sôi nổi tự tin, vui vẻ và cuốn hút. Họ là những người giao tiếp tuyệt vời, đặc biệt là trước công chúng. Tuy nhiên, người khác thường cho rằng họ phiền phức, nói quá nhiều, và ghen tị với sức hút tự nhiên của họ. Người nhóm Vàng là những cá thể dễ bị tổn thương bởi ý kiến của người khác, nhưng vì lạc quan và dễ bị phân tâm, họ thường nhanh chóng bỏ qua.

Nhóm Xanh lá (Phlegmatic) là người trầm lặng và né tránh xung đột bằng mọi giá. Tuy nhiên, người khác thường nghĩ rằng họ đang che giấu điều gì đó vì sự im lặng này. Xanh lá là kiểu tính cách phổ biến nhất trên thế giới, khiến họ có tiếng là thân thiện và dễ chịu khi ở gần. Họ trung thành và là những đồng đội tuyệt vời, đến mức sẵn sàng đặt các mối quan hệ lên trên công việc thực tế. Nhưng họ sợ rủi ro và sẽ không bao giờ dễ dàng chấp nhận thay đổi, ngay cả khi sự thay đổi đó có lợi cho họ.

Nhóm Xanh dương (Melancholic) thì phức tạp hơn, bởi sự khó đoán và tâm trí luôn trầm lặng, hay mơ màng khiến họ có vẻ đáng ngờ. Người ta thường tránh họ vì họ cầu toàn và phân tích thái quá. Họ dành thời gian cho công việc và tạo ra những “kiệt tác”, trong khi ít quan tâm đến các mối quan hệ. Họ có thể trông xa cách và lạnh lùng, nhưng thực tế họ chỉ yêu công việc của mình và không giỏi bộc lộ suy nghĩ. Người Xanh dương có đời sống nội tâm phong phú và làm việc tốt, dù đôi khi mất quá nhiều thời gian để hoàn thành.

Khi chúng ta không biết cách truyền đạt phản hồi theo kiểu tính cách của từng người, rất có khả năng sẽ nảy sinh rắc rối lớn từ đó.

Ví dụ, nếu bạn cố đưa ra phê bình mang tính xây dựng cho một người Choleric (nóng nảy/Đỏ), hãy chuẩn bị các lập luận thật vững và bỏ qua phần mở đầu! Họ không thích chuyện trò vòng vo và muốn bạn đi thẳng vào vấn đề.

Kiểu Sanguine (sôi nổi/Vàng) thì khác một chút. Nếu bạn ở vị trí phải đưa phản hồi cho người họ, tốt nhất hãy chuẩn bị một danh sách, vì họ có thể bị xao nhãng trong quá trình trao đổi và quên ngay sau đó.

Kiểu Phlegmatic (điềm đạm/Xanh lá) tránh xung đột và thường nhạy cảm với phê bình. Họ sẽ đồng ý với bạn và tự trách mình cho đến khi bạn dịu lại. Đừng mắc bẫy! Hãy truyền đạt thông tin trong các cuộc gặp 1–1, đưa cho họ một danh sách nhỏ những điểm cần cải thiện, và chấp nhận rằng họ sẽ cần thời gian để thích nghi.

Kiểu Melancholic (u sầu/Xanh dương) sẵn sàng tiếp nhận phản hồi, miễn là bạn trình bày thật chi tiết, chỉ cho họ từng bước cách cải thiện và những chỗ đang làm sai, đồng thời sẵn sàng trả lời mọi câu hỏi mà họ có.

Cuốn sách “Khi vây quanh là những người ái kỷ” cho bạn thấy cách cải thiện giao tiếp với bốn kiểu tính cách chủ đạo bằng cách điều chỉnh thông tin phù hợp với từng cá nhân. Cuốn sách chứa đựng nhiều góc nhìn giá trị về cách tạo nên những cuộc trò chuyện hiệu quả với bất kỳ ai, thông qua việc nhận diện kiểu tính cách của họ và xây dựng đối thoại phù hợp. Rất đáng để đọc và giới thiệu!

- Trạm Đọc

- Tham khảo: Four Minute Books