Đúng là các cuốn sách của ông đòi hỏi ở độc giả rất nhiều nỗ lực, nhưng một khi đã “vào sóng”, bạn sẽ thấy đó không còn là cực nhọc nữa.

Đọc văn của Krasznahorkai giống như lướt trên một con sóng không bao giờ dứt – việc của bạn chỉ là tập trung và giữ vững thăng bằng.

Bản thân Krasznahorkai cũng từng mô tả tác phẩm của mình theo cách tương tự, đặc biệt là trong “The World Goes On” (tạm dịch: Thế giới vẫn tiếp diễn) – tập hợp những độc thoại và truyện ngắn:

Có thể áp dụng lời mô tả ấy cho toàn bộ sáng tác của Krasznahorkai và xem chúng như một sự thoát ly, nhưng làm vậy sẽ khiến ta bỏ lỡ tinh thần gắn bó sâu sắc và say mê của ông với thế giới thực.

Chẳng hạn, ai đang lo lắng về sự trỗi dậy của thuyết âm mưu, chủ nghĩa phát xít và tâm lý bầy đàn chắc hẳn sẽ tìm thấy trong tiểu thuyết mới nhất của ông - “Herscht 07769” - nhiều điều đáng suy ngẫm. Cuốn sách kể về một người đàn ông khuyết tật trí tuệ bị ép làm việc cho một thủ lĩnh tân phát xít trong một thị trấn nhỏ ở Đức – nơi chủ nghĩa dân tộc đang lan rộng.

Thậm chí, bạn có thể hiểu lời nói “rời khỏi thế giới này” của Krasznahorkai theo một nghĩa khác: chính thế giới này – với đủ mọi xao nhãng và điên rồ – đòi hỏi ta phải rút lui vào sự tập trung sâu sắc thì mới có thể hiểu nổi nó.

Krasznahorkai được thế giới chú ý nhờ hai tiểu thuyết đầu tay của ông, “The Melancholy of Resistance” (tạm dịch: Nỗi u sầu của sự kháng cự) và “Satantango” (Vũ điệu quỷ Satan), xuất bản ở Hungary trong thập niên 1980. Cả hai vẫn còn nguyên sức mạnh đến ngày nay, nhưng độc giả mới không nhất thiết phải bắt đầu từ đó để cảm nhận được tài năng của ông.

Dưới đây là năm cuốn sách tiêu biểu của Krasznahorkai trong thập kỷ vừa qua – gồm hai tiểu thuyết dài, hai truyện vừa và một tuyển tập truyện ngắn. Mỗi cuốn đều là một cánh cửa tuyệt vời để bạn bước vào hành trình phiêu lưu của việc đọc văn Krasznahorkai.

Cuốn tiểu thuyết kể một thiên tài điên loạn bỏ trốn khỏi những món nợ cờ bạc và trở về thị trấn quê nhà ở Hungary. Ở đó, như bài nhận xét từng viết, ông ta “quyết tâm giải thoát bản thân khỏi sự ngu ngốc của loài người.”

Dĩ nhiên, đó là một hành trình viển vông, kiểu truy tìm đầy mâu thuẫn mà ta thường bắt gặp trong các tác phẩm của Krasznahorkai.

Bài phê bình cũng ví cuốn sách với Dostoyevsky, và khẳng định rằng nó đặt tác giả “lên đến đỉnh cao tuyệt đối của dự án văn chương kéo dài hàng thập kỷ” của ông, đồng thời chọn đây là một trong những cuốn sách hay nhất năm 2019.

Xuất bản năm 2021, truyện vừa này cũng xoay quanh một cuộc trốn chạy, khi người kể chuyện bị truy sát bởi một nhóm sát thủ mà lý do hoàn toàn không rõ ràng.

Anh ta tìm nơi ẩn náu trên một hòn đảo ở Croatia, nơi tương truyền là chỗ Odysseus từng bị nữ thần Calypso giam giữ.

Tác phẩm này được nhận xét như “một bộ phim của Jean-Claude Van Damme, được mơ thấy bởi Beckett và Kafka” - vừa kịch tính, vừa ám ảnh, vừa siêu thực theo đúng phong cách Krasznahorkai.

Cuốn tiểu thuyết dài hơn 500 trang này kể về Florian Herscht, người quyết tâm cảnh báo Thủ tướng Đức Angela Merkel về ngày tận thế sắp đến.

Điều khiến cuốn sách ám ảnh không chỉ là niềm tin điên rồ và sai lệch của Florian về sự kết thúc của thế giới, mà còn là cách Krasznahorkai mô tả thị trấn nghèo nàn nơi anh ta sống – nơi mà chủ nghĩa dân tộc đang lan rộng, bao che cho một băng nhóm tân phát xít.

Một nhân vật – một người chống phát xít cô độc – đã thốt lên một câu cay đắng:

“Gần như ai ở đây cũng là phát xít cả, chỉ là họ chưa nhận ra thôi.”

“Herscht 07769” đã lọt vào danh sách 10 cuốn sách hay nhất năm 2024 do Publishers Weekly bình chọn – một tác phẩm vừa rối loạn, vừa dữ dội, vừa phản chiếu sự điên rồ của thời đại hiện nay.

Những ai yêu thích truyện ngắn “Bartleby, the Scrivener” (Bartleby, người chép văn) của Herman Melville, hoặc tiểu thuyết “Bartleby & Co.” của Enrique Vila-Matas, chắc chắn sẽ thích tác phẩm xuất bản năm 2022 này của Krasznahorkai – kể về một thủ thư ở New York.

Nhân vật chính tên là herman melvill (cố tình viết thường) – một người ám ảnh với Melville, nhà văn cùng tên (chỉ khác chữ viết hoa). Việc viết tên mình bằng chữ thường thể hiện “sự khiêm nhường tột độ của anh so với tác giả vĩ đại kia.”

Một cách đầy châm biếm, herman lại chọn cách sống giống Bartleby, người nổi tiếng với câu nói “Tôi thà không làm.” Thay vì làm công việc của mình, anh từ chối cho mượn sách – một hành động vừa hài hước, vừa phản kháng đầy tính biểu tượng.

Cuốn sách “phá vỡ mọi quy tắc và thử thách giới hạn của ngôn ngữ, mang lại một trải nghiệm siêu việt và choáng ngợp.”

Nếu bạn thích những cuốn sách khó đoán, không biết nó sẽ đưa mình đi đâu, “The World Goes On” là lựa chọn hoàn hảo – một hành trình của ngôn từ, ý niệm và sự bất định, nơi mà mỗi trang đều mở ra một tầng suy tưởng mới về thế giới này.

- Theo Publishers Weekly