Tuy nhiên, một số email cũ của Jobs vừa được công bố gần đây đã trở thành ngoại lệ hiếm có.

Kho lưu trữ Steve Jobs Archive đã chia sẻ những ghi chú mà Jobs từng gửi cho chính mình khi chuẩn bị cho bài phát biểu nổi tiếng tại lễ tốt nghiệp Stanford năm 2005. Trong đó có nhiều đoạn ghi lại ý tưởng và những giai thoại ông cân nhắc đưa vào bài phát biểu. Một trong số đó kể lại một cách đầy bất ngờ và ngọt ngào về cách ông gặp vợ mình – Laurene Powell Jobs.

Câu chuyện này chắc chắn sẽ khiến bạn nhìn Steve Jobs bằng con mắt khác, thêm chiều sâu cho hình ảnh một doanh nhân vốn nổi tiếng với phong cách cứng rắn và máu lửa. Nhưng đồng thời, nó cũng có thể thay đổi quan niệm của bạn về thành công – và cách tốt nhất để theo đuổi nó.

Sự kiện Jobs phát biểu tại lễ tốt nghiệp Stanford năm 2005 không phải là lần đầu ông nói chuyện tại ngôi trường này. Trong một email đề ngày 7 tháng 6 năm 2005, ông kể rằng Stanford thường xuyên mời ông đến thuyết trình. Có vẻ như những buổi nói chuyện này rất được yêu thích – có lần khán giả đông đến mức sinh viên phải ngồi chen chúc cả ở lối đi.

Lo ngại lực lượng phòng cháy chữa cháy sẽ phản đối, ban tổ chức đã yêu cầu sinh viên rời khỏi lối đi. Một cô gái trẻ nhanh trí đã ngồi vào một trong những chiếc ghế ở hàng đầu, vốn được để trống dành cho khách VIP. Khi Steve Jobs bước vào hội trường và ngồi xuống, ông đã ngồi ngay cạnh cô gái ấy.

“Không mất nhiều thời gian để tôi nhận ra có một cô gái rất dễ thương đang ngồi cạnh mình,” Jobs kể lại trong email.

Chẳng bao lâu sau, ông bước lên sân khấu để bắt đầu bài nói. Nhưng tâm trí ông thì vẫn bị cuốn theo cô gái ngồi hàng đầu. “Tôi cứ nhìn chằm chằm vào cô ấy, đến mức đang nói giữa chừng thì quên luôn mình đang nói gì.”

Thật đáng yêu khi tưởng tượng Steve Jobs – bậc thầy của những buổi giới thiệu sản phẩm chỉn chu, hoàn hảo – lại lắp bắp quên lời chỉ vì một cô gái xinh đẹp. Nhưng Jobs không chỉ kể chuyện này để khiến mình trông gần gũi, dễ mến hơn. Ông còn muốn nhấn mạnh một điều quan trọng hơn.

Sau bài phát biểu, Jobs lẽ ra sẽ đi ăn tối với một khách hàng quan trọng. Nhưng ông đã nán lại trò chuyện cùng sinh viên, với hy vọng được nói chuyện thêm lần nữa với cô gái ngồi hàng ghế đầu. Tuy nhiên, cô đã rời đi trước khi ông kịp “thoát” khỏi những cuộc xã giao. Dù bạn nghĩ gì về Steve Jobs, có một điều không thể phủ nhận: ông là người rất quyết đoán.

“Tôi không biết cô ấy là ai, và nghĩ rằng có thể sẽ không bao giờ gặp lại. Thế nên tôi kết thúc mọi thứ và cũng rời khỏi đó, rồi bắt kịp cô ấy ở bãi đậu xe. Tôi hỏi liệu cô có muốn đi ăn tối với tôi vào thứ Bảy không,” ông viết. Cô đồng ý – một cái kết có hậu với Jobs. Nhưng trong lòng ông vẫn còn điều trăn trở.

“Trên đường đi về xe, tôi tự hỏi mình: ‘Nếu hôm nay là ngày cuối cùng của đời mình, tôi sẽ muốn ăn tối với vị khách hàng quan trọng kia hay với cô ấy?’” Thế là ông chạy theo cô – khi cô đang chuẩn bị lên xe – và dời buổi hẹn sang… ngay tối hôm đó.

“Chúng tôi cưới nhau 18 tháng sau đó,” Jobs kể. Cô gái ấy, dĩ nhiên, chính là Laurene Powell Jobs.

Bạn có thể xem câu chuyện này chỉ như một ví dụ nữa về thói quen nổi tiếng của Steve Jobs: luôn nghĩ về cái chết như một cách tạo động lực. Đây là người từng nói rằng mỗi sáng ông đều nhìn vào gương và tự hỏi: “Nếu hôm nay là ngày cuối cùng của đời mình, mình có muốn làm điều sắp làm hôm nay không?”

Thông điệp “hãy sống trọn từng ngày” chắc chắn là một phần của câu chuyện. Nhưng dòng tiêu đề chỉ vỏn vẹn 12 từ trong email đã tóm gọn điều Jobs thực sự muốn truyền tải: “Bạn không thể lên kế hoạch để gặp người sẽ thay đổi cuộc đời mình.”

“Bạn không thể lên kế hoạch để gặp người sẽ thay đổi cuộc đời bạn. Nó xảy ra một cách bất ngờ. Có thể là ngẫu nhiên, cũng có thể là định mệnh. Dù là gì, bạn cũng không thể lên kế hoạch trước,” ông viết. “Nhưng bạn cần phải đủ tỉnh táo để nhận ra khi điều đó xảy đến – và đủ dũng cảm để nắm lấy cơ hội ấy.”

Đây rõ ràng là một lời khuyên rất đáng giá cho những ai còn ngại ngùng trong chuyện hẹn hò. Nhưng ý tưởng rằng thành công phụ thuộc một phần vào may mắn – và phần lớn vào khả năng nhận ra khi may mắn gõ cửa – là một góc nhìn vượt xa chuyện tình cảm. Các nghiên cứu khoa học và cả những doanh nhân khác đều cho rằng: chấp nhận vai trò của cơ duyên trong cuộc sống và cởi mở với nó chính là chìa khóa dẫn đến nhiều kiểu thành công khác nhau.

Các nghiên cứu chỉ ra rằng người may mắn không phải chỉ là những người được “vũ trụ ưu ái” một cách bí ẩn. Họ là những người tỉnh táo hơn với vận may và phản ứng nhanh hơn khi nó xuất hiện. Họ không bị ám ảnh bởi việc mọi thứ “phải” diễn ra như thế nào đến mức bỏ lỡ những cơ hội không nằm trong kế hoạch – như việc có một cô gái xinh đẹp ngồi hàng ghế đầu ngay trước buổi tối với một khách hàng quan trọng chẳng hạn.

Các nhà nghiên cứu tại Trường Kinh doanh USC Marshall gọi khả năng phát hiện, thấu hiểu và phản ứng với những cơ hội ngẫu nhiên này là tư duy cơ duyên (serendipity mindset). Họ cho rằng nếu bạn hiểu cách tư duy ảnh hưởng đến sự may mắn của mình như thế nào, bạn hoàn toàn có thể rèn luyện để trở nên cởi mở hơn với những “hạnh phúc bất chợt” hay những cuộc gặp gỡ định mệnh.

“Ngay khi bạn xem cơ duyên là một quá trình chứ không phải là một sự kiện, bạn có thể tạo ra nhiều ‘triggers’ cho cơ duyên hơn, học cách kết nối các dấu hiệu, và rồi bạn hoàn toàn có thể tác động đến kết quả,” giáo sư Christian Busch của USC giải thích.

Doanh nhân Jason Roberts thì gọi quá trình này là mở rộng ‘bề mặt tiếp xúc với may mắn’ (increasing your luck surface area). Khi bạn tích cực xuất hiện nhiều hơn (việc công khai viết về những điều bạn đang làm là một cách hiệu quả), và nhạy bén hơn với các cơ hội xuất hiện từ chính nỗ lực của mình, bạn sẽ tăng khả năng gặp được những điều “tình cờ” tốt đẹp.

Vì thế, hãy nhớ câu nói: “Bạn không thể lên kế hoạch để gặp người sẽ thay đổi cuộc đời mình.” Thực tế là, việc quá cứng nhắc với kế hoạch đôi khi lại ngăn bạn gặp được những con người ấy. Tuy nhiên, bạn hoàn toàn có thể rèn luyện bản thân để nhạy cảm hơn với những dấu hiệu mà số phận mang đến – và đủ dũng cảm để mở cánh cửa khi may mắn gõ vào.

Có thể bạn sẽ không gặp được người bạn đời như Steve Jobs đã gặp. Nhưng nếu bạn nhìn nhận cơ duyên theo cách này, bạn sẽ mở ra cho mình cánh cửa bước vào mọi kiểu thành công trong cuộc sống.

- Theo Inc.