Trong lịch sử văn hóa học thuật Mỹ, hiếm có vụ án nào kỳ lạ như câu chuyện của Stephen Carrie Blumberg - người đàn ông đến từ bang Iowa, được Sách Kỷ lục Guinness ghi nhận là “kẻ tr.ộ.m sách nhiều nhất thế giới” (Most prolific book thief).
Từ những năm 1970 đến 1990, Blumberg đã đánh cắp hơn 23.000 cuốn sách và tài liệu quý hiếm từ ít nhất 268 thư viện đại học và viện nghiên cứu ở khắp Mỹ và Canada. Tổng trọng lượng số sách bị thu giữ khi hắn bị bắt lên tới 19 tấn – đủ để chất đầy một nhà kho khổng lồ ở Iowa.
Điều đáng kinh ngạc là Blumberg không bán một cuốn nào. Hắn xem mình là “người bảo vệ di sản tri thức”, tin rằng những cuốn sách quý cần được “giải thoát” khỏi các thư viện “bị khóa kín”. Dù vậy, hành vi này đã khiến cộng đồng học thuật choáng váng và gây thiệt hại khổng lồ cho các trường đại học.
Khi FBI mở chuyên án điều tra mang mật danh “The Omaha Project”, một nhóm gồm 10 thủ thư của Đại học Creighton (bang Nebraska) đã được mời tham gia hỗ trợ.
Họ làm việc âm thầm trong một nhà kho bí mật, sắp xếp, phân loại và xác định nguồn gốc hàng ngàn cuốn sách bị đánh cắp - gần như trở thành “thám tử học thuật” nghiệp dư.
Nhờ nỗ lực của nhóm này, hàng chục nghìn cuốn sách đã được trả về đúng thư viện sở hữu ban đầu, giúp khôi phục lại niềm tin của giới học thuật và tái thiết lập hệ thống bảo mật tư liệu quý.
Ba mươi lăm năm sau vụ án, câu chuyện bất ngờ được nhắc lại tại Creighton: một lớp học về lưu trữ và lịch sử sách đã giúp phát hiện và hoàn trả một bản thảo vô giá từng bị đánh cắp trong vụ Blumberg, đưa nó trở lại thư viện bang Oregon — khép lại hành trình lưu lạc kéo dài hơn ba thập kỷ.
Sinh viên Creighton còn thực hiện triển lãm trực tuyến về vụ án và sản xuất podcast “Weird Creighton History”, kể lại quá trình các thủ thư của trường trở thành “người hùng thầm lặng” trong cuộc chiến bảo vệ tri thức.
