1/ Tập trung vào “mẫu câu”, không phải chi tiết vụn vặt

Một trong những phát hiện thay đổi tôi nhiều nhất chính là: quan trọng hơn việc nhớ từng chi tiết, là nhận ra mẫu ngôn ngữ. Người học thường mắc sai lầm khi cố gắng ghi nhớ các bảng chia động từ, bảng biến cách. Ép mình học thuộc lòng như vậy không phải cách tận dụng tốt thời gian – nó chỉ tạo ra ảo giác là mình đang học.

Thay vào đó, hãy để não bộ tự hấp thụ các mẫu câu một cách tự nhiên. Nghiên cứu cho thấy, khả năng nhận diện mẫu ngôn ngữ mới là kỹ năng cốt lõi giúp ta tiếp thu, chứ không phải trí thông minh hay năng khiếu đặc biệt. Khi tiếp xúc với nhiều ngữ cảnh khác nhau, não sẽ tự hình thành trực giác ngôn ngữ.

Ví dụ, tôi từng rất chật vật với các bảng biến cách và đuôi từ trong tiếng Nga. Nhưng khi tôi dấn mình vào việc đọc và nghe thật nhiều, các mẫu tiếng Nga dần trở nên rõ ràng hơn và dễ bắt chước. Giờ đây, tôi không còn phải lục lại quy tắc ngữ pháp, mà chỉ cần nói theo cảm giác “nghe có vẻ đúng”.

2/ Dành đủ thời gian với ngôn ngữ bạn học

Để xây dựng nền tảng vững chắc, hãy dành nhiều thời gian nghe và đọc. Bạn càng tiếp nhận nhiều nội dung dễ hiểu và có ý nghĩa, thì tiến bộ càng nhanh. Việc phát triển “cảm giác ngôn ngữ” chỉ có được khi bạn liên tục phơi nhiễm với nó. Với tôi, dù là học tiếng Quan thoại, tiếng Nga hay tiếng Romania, mức độ tiến bộ luôn tỷ lệ thuận với lượng thời gian mà tôi bỏ ra.

3/ Tin vào bản thân và tin vào quá trình học

Sự tự tin là yếu tố cực kỳ quan trọng trong việc học ngoại ngữ. Ngôn ngữ đầu tiên bạn học thường khó nhất, bởi lúc đó bạn chưa chắc chắn liệu mình có thực sự đạt được sự lưu loát hay không. Nhưng khi đã tiến bộ, bạn sẽ thấy phương pháp của mình hiệu quả và dần trở nên tự tin hơn.

Khi học đến ngôn ngữ thứ ba hay thứ tư, quá trình này càng dễ dàng hơn. Hãy tưởng tượng việc đi lại một con đường quen thuộc – lần thứ hai chắc chắn sẽ thấy ngắn hơn vì bạn đã biết điều gì sẽ chờ phía trước. Tương tự, khi học một ngoại ngữ khác, hãy giữ sự tự tin dù đôi lúc có gặp khó khăn hay bị “chững lại”. Hãy ăn mừng những thành công nhỏ, và luôn nhắc nhở bản thân rằng: sự kiên trì cuối cùng sẽ dẫn đến thành công.

4/ Linh hoạt

Sự linh hoạt là một phẩm chất thường bị xem nhẹ nhưng lại vô cùng cần thiết để học ngoại ngữ thành công. Đúng là khi lớn tuổi hơn, não bộ mất dần tính linh hoạt (plasticity). Tuy vậy, chúng ta vẫn có thể mở lòng trước những âm thanh mới, cấu trúc ngữ pháp lạ lẫm, hay những cách tư duy khác biệt.

Đừng vội đánh giá những quy tắc hay cách diễn đạt “lạ” trong ngôn ngữ khác là sai hay phi logic. Hãy xem đó là một phần tự nhiên của trải nghiệm học tập và là cơ hội mở rộng tầm nhìn. Khả năng thích ứng và sự cởi mở sẽ giúp bạn tiến bộ nhanh hơn và hiệu quả hơn rất nhiều.

5/ Đừng vội vàng khi nói

Một trong những hiểu lầm phổ biến nhất khi học ngoại ngữ là: “Phải bắt đầu nói ngay từ đầu”. Thực tế, kỹ năng nói nên được hình thành một cách tự nhiên. Sự lưu loát khi nói phụ thuộc chủ yếu vào lượng input (nghe, đọc) và khả năng nhận diện mẫu câu.

Ngoài ra, nói không phải là con đường duy nhất để học một ngôn ngữ. Nhiều người yêu thích việc học chỉ qua nghe và đọc các tác phẩm bằng ngôn ngữ gốc. Một số khác học vì tò mò về văn hóa và tri thức ngôn ngữ.

Tất nhiên, nói được một ngoại ngữ là một cảm giác tuyệt vời. Nhưng điều đó không cần phải ép buộc ngay ở giai đoạn đầu. Khi đến thời điểm thích hợp, bạn sẽ tự tin nói ra một cách tự nhiên mà không cần gượng ép. Chính cách tiếp cận này đã giúp tôi tận hưởng quá trình học mà không bị áp lực phải “trình diễn” liên tục.

6/ Luôn giữ sự tò mò

Sự tò mò chính là sợi dây kết nối tất cả. Một niềm hứng thú thật sự với ngôn ngữ, văn hóa và con người sẽ tiếp thêm năng lượng cho việc học và giúp bạn duy trì động lực lâu dài. Với tôi, học ngoại ngữ không chỉ là giao tiếp, mà còn là cách để kết nối với con người khác và khám phá sự phong phú trong thế giới của họ.

Sự tò mò thôi thúc chúng ta tìm kiếm những nội dung ý nghĩa bằng ngôn ngữ mục tiêu, trân trọng những sắc thái văn hóa tinh tế, và kiên trì vượt qua những thử thách trên hành trình học tập. Để thực sự làm chủ một ngôn ngữ, ta cần giữ sự tò mò về nền văn hóa gắn liền với nó.

Sáu nguyên tắc: tập trung vào mẫu câu, đầu tư thời gian, tin vào bản thân, linh hoạt, không vội vàng khi nói, và nuôi dưỡng sự tò mò đã định hình hành trình học ngoại ngữ của tôi. Nhờ chúng, tôi có thể tiếp cận mỗi ngôn ngữ mới với sự tự tin và một mục đích rõ ràng.

Nếu bạn đang tự hỏi làm thế nào để thực sự học một ngoại ngữ, hãy bắt đầu từ những nguyên tắc này và điều chỉnh cho phù hợp với hành trình riêng của bạn. Học ngôn ngữ không phải là một cuộc đua – mà là một hành trình khám phá và kết nối không ngừng.

- Trạm Đọc

- Theo Steve Kaufmann