“Sẽ luôn có chỗ đứng cho những bản dịch do con người thực hiện, đặc biệt là với các tác phẩm văn học phức tạp,” theo chia sẻ từ hai nhà sáng lập Fred Freeman và Betsy Reavley - những người từng thành lập Bloodhound Books, một đơn vị chuyên xuất bản sách trinh thám và ly kỳ. “Nhưng GlobeScribe.ai mở ra những cơ hội mới, giúp dịch thuật trở thành một lựa chọn khả thi cho nhiều loại tiểu thuyết hơn.”
GlobeScribe cho biết họ đã thực hiện các “bài kiểm tra ẩn danh nghiêm ngặt” đối với công cụ của mình. Những người bản ngữ đã được yêu cầu đánh giá bản dịch do GlobeScribe thực hiện cùng với các bản dịch do con người thực hiện, mà không được biết bản nào là của AI hay con người. “Phản hồi cho thấy độc giả không thể phân biệt rõ ràng giữa hai loại bản dịch,” theo một thông cáo từ công ty. “Trong một số trường hợp, người đánh giá còn cảm thấy các bản dịch có sự hỗ trợ từ AI gần với văn phong và sát với bản gốc tiếng Anh hơn.”
Tuy nhiên, nhiều dịch giả tên tuổi và tổ chức dịch thuật đã bày tỏ lo ngại về sáng kiến này.
GlobeScribe “có thể tuyên bố rằng họ mở khóa khả năng tiếp cận toàn cầu cho văn học, nhưng cách tiếp cận của họ lại gạt ra bên lề chính những con người đã làm cho văn chương vượt ra rào cản văn hóa,” ông Ian Giles, chủ tịch Hiệp hội Dịch giả thuộc Hội Tác giả, nhận định. “Gợi ý rằng AI có thể sánh ngang, hoặc thậm chí vượt qua công việc đầy tinh tế của các dịch giả là hoàn toàn sai lầm.”
“Những bản dịch văn học xuất sắc không chỉ đơn thuần là chính xác, hay trung thành từng chữ với văn bản gốc,” Polly Barton - nhà văn kiêm dịch giả từng chuyển ngữ tiểu thuyết bán chạy “Butter” của Asako Yuzuki từ tiếng Nhật sang tiếng Anh - cho biết. “Chúng đòi hỏi người dịch phải tương tác với bối cảnh mà cuốn sách ra đời, và tái tạo lại nhịp điệu, không khí, âm hưởng cảm xúc, nhịp văn, cùng vô số yếu tố không rõ ràng khác góp phần tạo nên một trải nghiệm đọc sâu sắc và trọn vẹn.”
Deepa Bhasthi, người đã dịch tác phẩm “Heart Lamp” của Banu Mushtaq từ tiếng Kannada sang tiếng Anh và giành giải Booker Quốc tế năm nay, chia sẻ rằng “trong tiếng Kannada có nhiều từ mang trong mình cả một thế giới văn hóa, với rất nhiều tầng ý nghĩa ẩn chứa hoặc ngụ ý trong bối cảnh văn hóa, bên cạnh nghĩa đen. Và việc chuyển ngữ những từ đó đòi hỏi một con người có khả năng thấu hiểu cả những thế giới hữu hình và vô hình ấy.”
Khi được hỏi về phương pháp kiểm tra của GlobeScribe, Barton nhận xét rằng việc là người bản ngữ “không đồng nghĩa với việc có đủ khả năng để đánh giá mọi bản dịch từ ngôn ngữ đó một cách hoàn toàn chính xác.” Bhasthi bổ sung rằng “chúng ta không được biết các văn bản được dùng để kiểm tra thuộc loại nào, và người tham gia đánh giá là những độc giả ra sao.”
Các nhà sáng lập GlobeScribe cho biết mặc dù họ “nhận thấy rằng một số bộ phận trong ngành công nghiệp sáng tạo có lý do chính đáng để thận trọng với những gì AI có thể mang lại cho nghệ thuật,” họ vẫn “tin rằng những công cụ này sẽ còn tồn tại lâu dài và cần được đón nhận một cách cẩn trọng và có trách nhiệm.” Họ nói thêm rằng AI có thể thúc đẩy sự sáng tạo và hỗ trợ các dịch giả chuyên nghiệp “tăng năng suất và sản lượng công việc.” Các nhà sáng lập cũng khẳng định “đây không phải là câu chuyện thay thế con người.”
Julia Sanches - dịch giả của nhiều tác phẩm - cho biết: “Dù tôi không nghĩ Globescribe có khả năng dịch những văn bản văn học mà tôi thường làm, tôi vẫn thấy bi quan trước sự xuất hiện ồ ạt của các dịch vụ dịch thuật AI mới. Chúng tạo ra cảm giác rằng dịch thuật là một việc làm tức thì, điều đó làm giảm giá trị công sức lao động của tôi, và cũng làm cho chất lượng trung bình trở thành chuẩn mực mới trong nghệ thuật văn chương. Điều đó là một sự thiếu công bằng cho cả tác giả lẫn độc giả.”
“Vấn đề không dừng lại ở dịch thuật,” Barton nói. “Có thể các dịch giả đang là những người ở tuyến đầu bị công nghệ AI đe dọa thay thế, nhưng sớm muộn sẽ có nhiều ngành nghề khác cũng rơi vào hoàn cảnh tương tự. Chúng ta phải tự quyết định liệu có chấp nhận điều đó xảy ra hay không.”
- Trạm Đọc
- Theo The Guardian