Nhưng… có thật chỉ có hai lựa chọn đó thôi sao?

Mỗi ngày, hơn 333 tỷ email được gửi đến hộp thư trên toàn thế giới. Tức là mỗi giây, có gần 4 triệu tiếng "ting" vang lên từ điện thoại ai đó. Điều đáng nói là, chỉ khoảng 55% dân số toàn cầu sử dụng email – vậy nên tính ra, mỗi người dùng trung bình gửi và nhận khoảng 77 email mỗi ngày. Hơn 3 email mỗi giờ!

Không phải email nào cũng do con người viết hay được đọc kỹ, nhưng dù bạn tính thế nào đi nữa, lượng “tải não” mà email đòi hỏi là cực kỳ lớn – và đó mới chỉ là một kênh giao tiếp trong vô số kênh ta phải đối mặt mỗi ngày. Thêm vào đó là mạng xã hội, quảng cáo nhấp nháy, bảng hiệu chớp tắt ngoài đường,… Thật là kỳ diệu nếu chúng ta còn có thể hoàn thành được bất cứ việc gì!

Và rồi Cal Newport xuất hiện.

Giữa thế giới ồn ào và nhiễu loạn, nhà khoa học máy tính được đào tạo tại MIT và hiện là giáo sư tại Đại học Georgetown này vẫn luôn là một giọng nói điềm tĩnh, sắc bén từ năm 2007 – qua blog cá nhân và những cuốn sách bán chạy như Deep Work, A World Without Email, và Digital Minimalism.

Sau nhiều năm nghiên cứu và đúc kết, Cal đã gom toàn bộ tinh hoa tư tưởng của mình vào một triết lý đơn giản nhưng sâu sắc: “Slow Productivity: The Lost Art of Accomplishment Without Burnout.” - tạm dịch: Hiệu suất chậm - Nghệ thuật thất truyền để hoàn thành mọi việc mà không bị kiệt sức. 

Và dưới đây là 3 bài học mà bạn có thể học được từ cuốn sách này!

“Năng suất giả” – theo cách Cal Newport gọi – là việc dùng sự bận rộn dễ nhìn thấy như là một dấu hiệu thay thế cho nỗ lực thực sự. Từ khi công việc tri thức lên ngôi vào những năm 90, kết hợp với máy tính, internet và đủ kiểu công cụ giao tiếp, chúng ta dần trở thành những người nói về công việc nhiều hơn là làm việc thực sự.

Đó chính là văn hóa công sở ngày nay: Quan trọng là trông bận rộn, chứ không phải hoàn thành việc có ý nghĩa. Ví dụ, một nghiên cứu với 50.000 nhân viên của RescueTime cho thấy họ kiểm tra email trung bình mỗi 6 phút một lần.

Vậy làm thế nào để quay lại với công việc thực sự, xứng đáng và có giá trị?
Cal đề xuất một điều đơn giản: làm ít việc hơn. Đây là nguyên tắc đầu tiên trong triết lý Hiệu suất Chậm (Slow Productivity): “Hãy giảm bớt nghĩa vụ của bạn đến mức bạn có thể dễ dàng hình dung việc hoàn thành chúng mà vẫn dư thời gian. Tận dụng sự nhẹ gánh này để tập trung toàn lực cho một vài dự án quan trọng nhất.”

Cách làm cụ thể:
Giới hạn cả những việc lớn và việc nhỏ trong cuộc sống:

Việc lớn gồm có:

• Sứ mệnh: mục tiêu dài hạn lớn nhất của bạn.
  
  
• Dự án: các cột mốc trên hành trình đạt được sứ mệnh đó.
• Mục tiêu hàng ngày: những gì bạn ghi vào danh sách việc cần làm mỗi ngày.

Việc nhỏ cũng cần được kiểm soát. Cal đưa ra 5 cách, trong đó có 2 cách tiêu biểu:

• Tự động hóa việc lặp lại: ví dụ, đặt lịch cố định để thanh toán hóa đơn.
• Đồng bộ theo thời gian thực: như đặt giờ cố định để đồng nghiệp đến trao đổi thay vì gửi tin nhắn rải rác cả ngày.

Khi bạn giảm bớt số việc cần làm, bạn sẽ làm tốt hơn những việc còn lại.

Lin-Manuel Miranda – tác giả của hai vở nhạc kịch đình đám “In the Heights” và “Hamilton” – bắt đầu biểu diễn “In the Heights” từ năm 2000, 8 năm trước khi nó chính thức ra mắt trên Broadway và giành giải Tony.

Bí quyết là gì? Anh ấy cho phép kiệt tác của mình có thời gian để trưởng thành.

Cal Newport viết rằng, sự kiên trì theo nhịp độ chậm rãi này đã rất hiếm, và giờ đây càng ngày càng hiếm hơn. Đây chính là nguyên tắc thứ hai của Hiệu suất Chậm: “Đừng thúc ép những công việc quan trọng nhất. Hãy để chúng phát triển theo tiến độ tự nhiên, với cường độ linh hoạt, trong môi trường phù hợp để tạo ra điều tuyệt vời.”

Gợi ý thực tế:

• Lập kế hoạch 5 năm thay vì chỉ nghĩ từng tuần.
• Gấp đôi thời hạn cho mỗi dự án – vì chúng ta thường quá lạc quan.
• Tha thứ cho chính mình khi lỡ trễ hạn – đừng trừng phạt bản thân bằng việc ép mình “bận rộn hơn để bù lại.”

Những công trình tuyệt vời – cũng như cuộc sống – đều có mùa. Hãy tôn trọng những giai đoạn chậm rãi, và cho công việc quan trọng nhất của bạn thời gian để nở hoa đúng nghĩa.

Jewel (ca sĩ), Steve Jobs (người sáng lập Apple) và Paul Jarvis (doanh nhân độc lập) có điểm gì chung?
Họ ám ảnh với chất lượng, chứ không phải số lượng:

• Jewel từ chối làm nhạc thị trường chỉ để bán chạy hơn.
• Jobs cắt giảm danh mục sản phẩm của Apple để tập trung vào chiếc Mac.
• Jarvis rời bỏ vị trí “người sáng tạo nổi tiếng” để theo đuổi sự nghiệp phần mềm độc lập mà không cần hiện diện trên mạng.

Họ đều minh họa cho nguyên tắc thứ ba của Hiệu suất Chậm: “Ám ảnh với chất lượng sản phẩm của bạn, ngay cả khi điều đó khiến bạn bỏ lỡ một số cơ hội ngắn hạn.

Tận dụng giá trị từ những kết quả này để dần dần có nhiều tự do hơn trong công việc về lâu dài.”

Làm thế nào để theo đuổi chất lượng?

1/ Phát triển “gu” thẩm mỹ cá nhân: Cal trở thành dân mê phim ở tuổi 40 – không chỉ xem phim mà còn nghiên cứu phim. Bạn có thể bắt đầu một câu lạc bộ sách, thơ, hoặc viết – giống như nhóm “Inklings” của Tolkien.

2/ Đầu tư vào công cụ tốt hơn: Ví dụ, một chiếc micro chuyên nghiệp có thể khiến bạn nghiêm túc hơn với việc làm podcast hay sáng tạo nội dung.

Tất nhiên, để theo đuổi chất lượng đến cùng, bạn cần nỗ lực và chấp nhận rủi ro:

• Làm việc vào sáng sớm khi đầu óc còn tỉnh táo.
• Giảm thu nhập để có thời gian tập trung hơn.
• Tìm người bảo trợ hoặc khoản tiết kiệm giúp bạn vượt qua giai đoạn khó khăn tài chính.

Tóm lại: Chậm mà chắc là cách đi vững vàng nhất.

• “Làm ít việc hơn.
• Làm việc theo nhịp độ tự nhiên.
• Ám ảnh với chất lượng.”

Nếu bạn kiên định với 3 nguyên tắc này, Hiệu suất Chậm sẽ đưa bạn đến những thành tựu lớn nhất – theo cách bền vững nhất.

- Tham khảo Four Minute Books