Nhà tâm thần học, nhà phân tâm học người Thụy Sĩ và là người sáng lập ngành tâm lý học phân tích – Carl Jung – không chỉ nổi bật nhờ những đóng góp trong lĩnh vực tâm thần học, mà còn ở nhiều lĩnh vực khác như nhân học, khảo cổ học và văn học.

Ông là người định hình những khái niệm quan trọng như “quá trình cá thể hóa” (individuation) – trung tâm của tâm lý học phân tích; hiện tượng nguyên mẫu (archetypal phenomena); vô thức tập thể; tính đồng hiện (synchronicity); và các khái niệm hướng ngoại – hướng nội.

Jung nhanh chóng trở thành một nhà khoa học nghiên cứu nổi bật tại phòng khám tâm thần danh tiếng Burghölzli, trực thuộc Đại học Zürich. Dưới sự dẫn dắt của Eugen Bleuler – chuyên gia có hiểu biết sâu sắc về bệnh tâm thần – Jung đã có cơ hội kết nối với Sigmund Freud, và mối liên hệ này thực sự đáng để chúng ta chú ý.

Jung bắt đầu quan tâm đến tâm thần học khi còn là sinh viên, sau khi đọc cuốn “Psychopathia Sexualis” của Richard von Krafft-Ebing. Năm 1900, ông tốt nghiệp và bắt đầu kỳ thực tập tại Burghölzli. Một lần, Bleuler yêu cầu ông viết bài nhận xét về cuốn “The Interpretation of Dreams” (Giải mã giấc mơ) của Freud. Đây là một trong những dịp quan trọng đầu tiên Jung tiếp xúc với tác phẩm đang hình thành của Freud vào đầu thế kỷ 20.

Đến năm 1905, Jung trở thành bác sĩ cao cấp tại phòng khám và sau đó là giảng viên của khoa Y, Đại học Zürich. Khi ấy, tâm lý học vẫn còn là một ngành khoa học non trẻ, và Jung được xem là một tài năng mới có khả năng đưa lĩnh vực này lên tầm cao mới. Còn Freud, ông cũng đang tìm kiếm cộng sự – những người có thể tự nhiên mở rộng trường phái “phân tâm học” mà mình đang xây dựng. Carl Jung dường như là lựa chọn hoàn hảo.

Năm 30 tuổi, Jung gửi cho Freud ở Vienna (lúc đó 50 tuổi) công trình “Studies in Word Association” (Nghiên cứu về liên tưởng từ ngữ). Sau một thời gian trao đổi thư từ sôi nổi, hai người gặp nhau vào ngày 3 tháng 3 năm 1907. Cuộc gặp đầu tiên chắc chắn là vô cùng cuốn hút – họ đã trò chuyện suốt 13 tiếng gần như không nghỉ. Sáu tháng sau, Freud gửi cho Jung tuyển tập những tiểu luận mới nhất của mình, mở đầu cho 6 năm hợp tác và gắn bó.

Hai học giả liên tục ảnh hưởng lẫn nhau và công trình nghiên cứu của cả hai không ngừng phát triển. Năm 1909, cả hai cùng sang Mỹ, đi cùng nhà phân tâm học người Hungary Sándor Ferenczi, để tham dự một hội nghị quan trọng tại Đại học Clark, Worcester, Massachusetts – nơi quy tụ nhiều bác sĩ tâm thần, nhà tâm lý học và nhà thần kinh học xuất sắc. Hội nghị này gần như đánh dấu việc phân tâm học được chấp nhận ở Bắc Mỹ. Năm sau, Jung lại sang Mỹ, tạo dựng nhiều mối quan hệ giúp ông và các công trình của mình được đón nhận.

Năm 1910, mối quan hệ giữa Jung và Freud được củng cố hơn nữa khi Jung trở thành Chủ tịch trọn đời của Hiệp hội Phân tâm học Quốc tế vừa thành lập. Ông nhận vị trí này với sự ủng hộ của Freud – người từng gọi Jung là “người con trai trưởng được nhận nuôi, hoàng tử kế vị và người thừa kế của mình.” Mọi thứ diễn ra rất tốt đẹp… cho đến năm 1912, khi mối quan hệ này nhanh chóng chấm dứt.

Những căng thẳng đầu tiên giữa hai nhà phân tâm học danh tiếng bắt đầu xuất hiện khi Jung bắt tay vào viết “Wandlungen und Symbole der Libido” (Tâm lý học của vô thức – Psychology of the Unconscious). Nguyên nhân là do họ có cách hiểu hoàn toàn khác nhau về bản chất của dục năng và tôn giáo.

Với Freud, sự phát triển cá nhân của một con người gắn chặt với dục năng; còn với Jung, dục năng không phải là yếu tố then chốt. Thay vào đó, ông tập trung vào khái niệm “vô thức tập thể” – phần của vô thức mà ông tin chứa đựng ký ức, ý tưởng và hình ảnh nguyên mẫu được thừa hưởng từ tổ tiên.

Khác với Freud, Jung cho rằng dục năng không phải đặc điểm duy nhất quyết định việc hình thành nhân cách của một người. Còn nhiều yếu tố khác cần xét đến. Khi “Wandlungen und Symbole der Libido” (Tâm lý học của vô thức) được xuất bản năm 1912, những bất đồng giữa hai người đã lên đến đỉnh điểm, dẫn tới “đường ai nấy đi”. Đó gần như là một “cuộc chia tay” thực sự, gây ảnh hưởng sâu sắc tới cả mối quan hệ cá nhân lẫn nghề nghiệp của họ. Mỗi người đều nghĩ rằng đối phương không chịu thừa nhận khả năng mình có thể sai.

Jung từ chức Chủ tịch Hiệp hội Phân tâm học Quốc tế, và trong suốt năm 1913, ông trải qua giai đoạn được gọi là “cơn bệnh sáng tạo” (creative illness). Cùng thời gian đó, Freud cũng rơi vào giai đoạn mà ông gọi là “suy nhược thần kinh và cuồng loạn” (neurasthenia and hysteria).

Từ năm 1906 đến 1913, Jung và Freud đã trao đổi tổng cộng 360 bức thư đầy nhiệt huyết. Chúng được xuất bản lần đầu vào năm 1974 bởi Nhà xuất bản Đại học Princeton. Nhà phê bình văn học Lionel Trilling viết trên The New York Times: “Tuyệt nhiên không khiến người ta thất vọng so với kỳ vọng lớn lao mà nó đã tự nhiên khơi dậy.”

360 bức thư này sẽ mãi là minh chứng sống động không chỉ cho giai đoạn hình thành ban đầu của phân tâm học, mà còn cho mối quan hệ sâu sắc giữa hai thiên tài – một mối quan hệ bắt đầu sau 13 tiếng trò chuyện không nghỉ ngày đầu tiên họ gặp nhau.

- Theo The Vintage News